ST44

ST44

ST44 (oznaczenie producenta M62 (dla wersji jednoczłonowej), 2M62 (dla wersji dwuczłonowej), 3M62 (dla wersji trójczłonowej) w Polsce często nazywana nieformalnie Gagarin) - lokomotywa spalinowa produkcji radzieckiej przeznaczona do ruchu towarowego. Produkowana w Ługańsku (Ukraina) i eksportowana do wielu państw bloku wschodniego oraz na Kubę. Do Polski od roku 1966 trafiły 1182 sztuki.

Lokomotywy użytkowane przez koleje byłej NRD nosiły oznaczenie BR 120 (wcześniej V200), koleje krajów byłego ZSRR oraz koleje węgierskie nadały im oznaczenie M62 (stosowane na niektórych kolejach prywatnych w Polsce), a w Czechach jest to seria ČD 781 (wcześniej T679.1).

Lokomotywę napędza dwusuwowy, dwunastocylindrowy, widlasty, 48 zaworowy, doładowany silnik wysokoprężny z przepłukiwaniem wzdłużnym o oznaczeniu 14D40, mocy 2000 KM i pojemności skokowej 150,6 litra. Stopień sprężania wynosi 14,5. Lokomotywa charakteryzuje się bardzo dużą mocą przy jednoczesnym nieco zwiększonym zużyciu oleju silnikowego (silnik dwusuwowy) oraz paliwa. Katalogowe zużycie paliwa wynosi około 25kg/h na biegu jałowym, natomiast około 320kg/h przy mocy znamionowej (160g/KMh). Zużycie oleju wynosi około 4,5kg/godzinę. Wraz z szybką elektryfikacją linii kolejowych w latach 70 i 80 przesądziło to o stosunkowo szybkim wycofaniu większości lokomotyw tej serii z ruchu liniowego. Niewątpliwą zaletą tej lokomotywy jest niezawodność, zastosowanie amplistatu, co wyeliminowało wyłącznik szybki w obwodzie głównym, który występował w lokomotywach spalinowych polskiej konstrukcji oraz możliwość uruchomienia silnika bez konieczności wstępnego podgrzewania silnika przy niższych temperaturach otoczenia niż ma to miejsce na przykład w lokomotywach serii SU46.

Z ogólnej liczby 1182 sprowadzonych do Polski lokomotyw, 68 było przystosowanych do jazdy po torach o rozstawie 1520 mm (eksploatowane na LHS, numery inwentarzowe 2001-2068), a pozostałych 1114 eksploatowano na liniach normalnotorowych. Normalnotorowe lokomotywy otrzymały numery inwentarzowe 001 do 1113 oraz 1500 (oznaczenie fabryczne M63-937/1980. Z ilostanu skreślona została 15 grudnia 1998. Lokomotywę ST44-1500 wyposażono w wózki z bezwidłowym prowadzeniem zestawów kołowych).

W ostatnich latach brak lokomotyw dużej mocy wymusił na PKP powrót do lokomotyw tej serii. Jednocześnie ze względu na dużą moc i wysoką niezawodność lokomotywy te są chętnie wykorzystywane przez przewoźników prywatnych (import lokomotyw m. in. z Niemiec i Estonii). W marcu 2005 roku na LHS zostały dostarczone dwie przebudowane lokomotywy ST44, wykorzystujące silnik Caterpillar 3516B HDSC o mocy 2240 kW (ok. 3046 KM) oraz nową prądnicę główną niemieckiej firmy Lechmotoren. Modernizacja przeprowadzona została w zakładach Fablok w Chrzanowie, a zmodernizowane lokomotywy oznaczono ST44-3001 i ST44-3002. W zmodernizowanej wersji jest to najsilniejsza lokomotywa spalinowa eksploatowana przez PKP.

W chwili obecnej lokomotywy ST44 są używane do pracy z ciężkimi pociągami towarowymi na wielu niezelektryfikowanych liniach, w tym także na Linii Hutniczej Szerokotorowej, gdzie są podstawową lokomotywą liniową. Co jakiś czas lokomotywy te są wykorzystywane do prowadzenia składów osobowych. Dzieje się tak tylko latem, ponieważ ST44 nie posiadają układu ogrzewania. PKP Cargo eksploatuje 103 lokomotywy tej serii a LHS 52 sztuki. W 2007 r. bydgoska PESA podpisała umowy z PKP Cargo i PKP LHS  na modernizację łącznie 50 lokomotyw - główną zmianą ma być zainstalowanie czterosuwowych silników typu 12CzN26/26 produkcji rosyjskich zakładów w Kołomnie.